Aanbesteding Paleiskwartier ’s-Hertogenbosch: gewenste eindresultaat als startpunt

Rol V&S: in kaart brengen verontreiniging, opstellen totaalmodel, uitwerken saneringsaanpak, contractering en voorbereiden aanbesteding.

In het Paleiskwartier, een binnenstedelijke woon- en werkomgeving in ’s-Hertogenbosch, bevindt zich een omvangrijke en complexe verontreinigingssituatie. Een erfenis van het gebruik als bedrijfsterrein voordat het werd ontwikkeld naar woningbouw. Dat het gebied en de omgeving in de toekomst nog intensiever gebruikt gaat worden is duidelijk, maar hoe het gebruik van de ondergrond exact vormgegeven wordt, is nog niet te voorspellen. Daarom wil de gemeente ’s-Hertogenbosch de bodem en het grondwater saneren. V&S ontwierp een saneringsaanpak en bereidde een passende contractvorm en aanbesteding voor.

Gewenste eindresultaat als startpunt

Ap Kemmeren: “Het gaat om een groot gebied, waar met name rondom de onderwijsboulevard nog steeds gebouwd wordt. Ook het gebruik van de ondergrond, onder andere door WKO’s, neemt toe. Reden voor de gemeente ’s-Hertogenbosch om de VOCl-verontreiniging weg te willen nemen. Daarbij staat een goede verhouding tussen kosten en saneringsresultaat voorop, maar daarnaast ook het mogelijk maken van gewenste maatschappelijke ontwikkelingen. Het gewenste eindresultaat staat dus niet vast. Bovendien gaf de gemeente ’s-Hertogenbosch aan zelf de touwtjes in handen te willen houden bij de saneringsuitvoering. Dit zijn belangrijke uitgangspunten voor de aanpak van de verontreiniging en de gewenste projectorganisatie. En daarmee dus ook voor de contractvorm en daarbij passende aanbestedingswijze. Je telt dan als het ware terug: je begint bij de saneringsuitvoering en gaat steeds een stapje verder terug tot in de voorbereiding.”

Biologisch reinigen: bacteriën doen het werk

V&S maakte samen met Orvion een totaalmodel van de verontreiniging en gaat daarbij uit van de bodem als systeem. “Door de belangrijkste factoren zoals geohydrologie, transport, retardatie en afbraak van verontreinigingen in een grondwatermodel op te nemen, kunnen we de effecten van de (deel)ingrepen op het volledige systeem en op de pluimontwikkeling op de lange termijn vaststellen en voorspellen”, zegt Ap. Omdat het toekomstig gebruik van de ondergrond nog niet te voorspellen is, is er een flexibel en robuust saneringssysteem nodig. Dat moet een ‘eindige’ oplossing bieden; de gewenste eindsituatie is immers een goed bruikbare bodem zonder beperkingen. De keuze voor biologie als in-situ techniek, waarbij bacteriën de verontreiniging opruimen in de ondergrond terwijl bovengronds alles op zijn plek blijft, ligt dan ook voor de hand.

Flexibiliteit door modulaire aanpak

V&S werkte de details uit van de het technisch ontwerp en aanpak van een totale saneringsvariant: “Bijzonder is dat het gewenste eindresultaat en de techniek tot op zekere hoogte vaststaan, maar dat wij door een modulaire aanpak wel maximale flexibiliteit inbouwen. Het gebied is in vier blokken met vier verschillende bodemsystemen in te delen. Ook na jaren onderzoek blijven er bij deze omvang namelijk altijd onzekerheden waar je met de aanpak en het contract op kunt anticiperen. Alhoewel dus niet ongewoon, maakt dit de uitvoering van de sanering wel een stukje complexer. Door de vier compartimenten niet afzonderlijk maar gelijktijdig aan te pakken, kun je inspelen op de situatie die je ter plekke tegenkomt.”

Criteria, randvoorwaarden en aanpak tot in detail uitgewerkt

De technische saneringskeuze en de aansturing vanuit de gemeente is bepalend voor het gewenste profiel van de opdrachtnemer, maar ook voor de contractvorm. Om risico opslagen duidelijk te hebben en later contractuele problemen te voorkomen, voerde Ap een uitgebreide risicoanalyse uit. Ook werden heldere kaders vastgesteld, op basis waarvan de selectie van de beste aannemer in de aanbestedingsfase gemaakt kan worden.