Unieke aanpak bodemsanering na brand Chemie-Pack Moerdijk

Rol V&S: aansturen teams, ontwerp en advies, plan van aanpak, aanbesteding, projectmanagement, directievoering

Na de ramp op 5 januari 2011 bij Chemie-Pack bleef op het haven- en industrieterrein Moerdijk een smeulende hoop beton, staal en een complex mengsel van water en chemicaliën over. Roland Somers ondersteunde en adviseerde vanuit zijn ervaring met grootschalige milieuproblemen een team van overheden. Op locatie voerde hij de regie over de uitvoering van de verschillende deelprojecten. Het was werken zonder referentiekader in een bijzonder onveilige en gevoelige omgeving. Nadat de brandresten waren opgeruimd, de chemische sloop was afgerond en er een oplossing was gerealiseerd voor de verwerking van het vervuilde water op de locatie, is in 2015 gestart met de bodemsanering in de ondergrond. De innovatieve aanpak op deze schaal lukte: krap 10 jaar later was de sanering zo ver gevorderd dat eind 2025 de actieve sanering  werd beëindigd en de monitoringsfase werd gestart.

Slimme oplossingen

Na de brand was er in de omgeving veel onrust over de risico’s. In overleg met  burgemeester Mans werd daarom direct een website in het leven geroepen. Hiermee werden bewoners en omliggende bedrijven dagelijks geïnformeerd over mogelijke risico’s in hun gebied; een vroeg voorbeeld van participatie met de omgeving. “Ondertussen stuurde V&S teams aan die de verschillende deelproblemen in kaart brachten en verschillende scenario’s met maatregelen uitwerkten. Van het begin af aan was al duidelijk dat we bij deze klus niet konden refereren aan andere saneringen. Daarom introduceerden wij het ‘lerend werken’. We moesten de problemen open benaderen, buiten de gebaande paden treden en slimme maar ook verantwoorde oplossingen bedenken. En vooral: niet bang zijn dat sporen ook wel eens dood kunnen lopen. Ook een doodlopend spoor is nuttig: het stuurt je in de juiste richting. Daarnaast helpt het bij de verantwoording die je continu aflegt; je kunt onderbouwen waarom je iets op een bepaalde manier oppakt”, zegt Roland. 
 

Eigen waterzuivering op het terrein

Roland hield zich onder andere bezig met voorbereiding en uitvoering van de sloop en chemische ruiming van het terrein. Een heel specifieke veiligheidsklus met ook veel vergunningen en procedures. Ook de hemelwater- en later grondwaterbeheersing vergde veel aandacht. Er viel in de zomer van 2011 veel water, waardoor de aanwezige chemicaliën steeds weer zouden uitspoelen. Dat verontreinigde water werd opgevangen en opgeslagen in containers en bassins. Roland: “Er was geen enkel bedrijf dat zoveel en ook zo extreem breed verontreinigd water kon of mocht verwerken. Daarom ontwierpen we zelf de zuiveringstappen en bouwden we met een aantal partners een waterzuivering op het terrein. Deze draaide tot de bodemsanering het werk na vier jaar overnam. We hadden te maken met een onbekende en complexe cocktail aan verschillende stoffen, die ook nog eens met elkaar reageerden. Hierdoor groeide het aantal stoffen na verloop van tijd uit tot ruim vierhonderd. Door eerst die verontreiniging goed aan te pakken, kochten we tijd om tot een goed ontwerp en aanbesteding van de veel grotere operatie van bodemsanering te komen.” 

Bacteriën deden het werk bij bodemsanering

Het kernteam, waar Roland als project-adviseur en omgevingsmanager deel van uitmaakte, koos voor een systeem op basis van biologische afbraak. “Daarbij gebruik je bacteriën die in de bodem zitten en de chemicaliën omzetten naar onschuldige stoffen, zoals CO2 en water. Bacteriën komen, net als andere organismen, ergens op af als er wat te eten is. Door extra zuurstof en nutriënten toe te voegen, maak je het de bacteriën dus gemakkelijker. Een traditionele ex-situ sanering gaat misschien wel sneller, maar dit is een goedkopere oplossing. De bodemsanering startte in 2015. Eind 2025 zat het werk van de bacteriën er op. De bodem is nu zo schoon, dat de actieve sanering klaar is. Het saneringssysteem, bestaande uit machines en leidingen die nodig waren om de grond schoon te maken, worden weggehaald. Daarmee breekt de laatste fase aan, die zo’n drie jaar zal duren. In deze monitoringsfase wordt gecontroleerd of het behaalde saneringsresultaat stabiel blijft. De verwachting is dat het hele terrein in 2028 weer beschikbaar zal zijn voor industriële bedrijven ”, zegt Roland.